TOMASZ WOŹNICZKA: Opowiadanie obrazem

Na zeszłorocznym festiwalu Camerimage Tomasz Woźniczka, student Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zdobył Złotą Kijankę za zdjęcia do filmu „Za horyzont”. Jury doceniło w tym filmie złożoność dramatyczną: „Reżyser i autor zdjęć zgłębiają niestabilność społeczeństwa w poszukiwaniu swojej tożsamości. Łączą siły w tworzeniu nowego horyzontu, odważnie odkrywając nowoczesne technologie z wizualnym blaskiem i siłą.” Film ten otrzymał też nagrodę Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

„Za horyzont” wyraźnie odbiega od sztampy studenckich etiud. Nie dość, że historia opowiedziana jest sprawnie i z pomysłem, to zdjęcia nadają temu obrazowi zdecydowanie autorski charakter. Zbliżenia twarzy bohaterów działają niczym rentgen, precyzyjnie odczytując emocje, a panoramy dają odrealniony, wręcz kosmiczny efekt, nie tracąc nic ze swojego realizmu. „Założeniem było sfilmowanie takiej przestrzeni miejskiej, żeby nie kojarzyła się z konkretnym miastem” – opowiada Woźniczka. „Szukaliśmy więc miejsc ciekawych, ale w pewnym sensie obojętnych. Natomiast plenery do drugiej części miały być już całkowicie nierealne. Pokazałem reżyserowi, Kubie Czekajowi, w czasie dokumentacji hałdę w Bukownie, na której zresztą powstało już wcześniej kilka filmów. To miejsce tak abstrakcyjne, że skupiliśmy się tylko na odpowiedniej inscenizacji scen i precyzyjnym ustawieniu kamery, żeby kadrami i planami uzyskać efekt odrealnienia, abstrakcji...” Dodatkowo poza zdjęciami z filmowej kamery pojawiają się w „Za horyzontem” sceny kręcone komórką. „Od strony formalnej miały one uatrakcyjnić, zróżnicować obraz” – tłumaczy Tomek. „W dramaturgii filmu służą jako subiektywne punkty widzenia bohaterów. W związku z tym cały film jest opowiadany według założenia, że kamera filmowa pokazuje bohaterów obiektywnie, a komórka subiektywnie, tylko w momentach, gdy jeden z bohaterów jej używa”.

Woźniczka jako autor zdjęć jest bardzo wrażliwy na szczegół, operuje światłem w taki sposób, że często oddaje ono nastrój bohaterów. Jego zdjęcia są poetyckie, równocześnie trafnie oddają szorstką rzeczywistość. Doskonale widać to w dokumencie „Radioakcja” (reżyseria Tomasz Jurkiewicz, zdobywca nagrody Grand Prix Złoty Dinozaur na Międzynarodowym Festiwalu Etiuda & Anima 2007), w którym kamera jest wnikliwą obserwatorką rozterek bohaterów. Cierpliwie rejestruje z boku, by wyłapać z rzeczywistości istotne momenty. Zapytany o pracę w fabule i dokumencie, Woźniczka odpowiada: „jest dla mnie tym samym: opowiadaniem obrazem, tyle że innymi sposobami...” Relacja operator – reżyser, która odpowiada Tomkowi, to połączenie burzy mózgów z odpowiedzialnością każdego z nich za swoją działkę. „W czasie planu nie ma czasu na dłuższe zastanawianie się. Trzeba być dobrze przygotowanym i sprawnie pracować, bo współpracuje się nie tylko z reżyserem, ale też z aktorem, scenografem, dźwiękowcem i innymi. Natomiast wcześniej, w czasie przygotowań do filmu, wspólne myślenie o formie, treści, klimacie, tempie itd. jest konieczne. Wtedy jest czas na wypracowanie tych wszystkich elementów tak, żeby zdjęcia opowiadały historię.”

Tomek Woźniczka to kolejny, po Pawle Dyllusie, utalentowany młody operator z katowickiej filmówki z wizją i dużymi umiejętnościami. Trzymajmy kciuki, by udało się jego talent dobrze zagospodarować.

tekst: Adrian Chorębała | zdjęcie: archiwum T. Woźniczki (ultramaryna, styczeń 2008)